Μελέτη ανάπλασης ζώνης πρασίνου κατά μήκος των Βυζαντινών Τειχών
Στον σχεδιασμό του χώρου λαμβάνονται υπόψη:
Α) το τείχος, όριο ψηλό, στοιχείο που κυριαρχεί στο περιβάλλον και επιφάνεια ανάγνωσης,
Β) ο ελεύθερος χώρος που άλλοτε προκύπτει, άλλοτε επιβάλλεται,
Γ) οι νησίδες με τα διατηρούμενα κτίσματα.
Ο ελεύθερος χώρος οργανώνεται ώστε να δημιουργούνται διαδρομές καθορισμένες, σαφώς ορισμένοι χώροι στάσης και ανάπαυσης, προσπελάσεις των κτιρίων, σημεία φιλοξενίας στοιχείων με εικαστικό χαρακτήρα, ελεύθεροι χώροι πρασίνου.
Διαδρομές
Προτείνεται ένα καθαρό πλέγμα διαδρομών που η αυστηρότητα της χάραξής τους υποδηλώνει την χρήση τους. Σε κάποια σημεία επιλέχθηκε η χάραξη σφηνοειδούς μορφής ώστε να εντείνεται η προοπτική της διαδρομής-περιπάτου και να τονίζεται το σημείο του προορισμού. Μ’ αυτόν τον τρόπο άλλωστε γίνεται και η πρόσβαση στον χώρο πρασίνου καθώς και η πρόσβαση πλησίον του τμήματος του τείχους όπου υπάρχει συντηρημένη και εκτίθεται, αξιόλογη τοιχογραφία.
Για τον περίπατο κατά μήκος του τείχους ακολουθήθηκε παράλληλη προς αυτό χάραξη ώστε να παρατηρεί κανείς το μνημείο σε αρκετό μήκος από μικρή απόσταση. Σ΄αυτή τη διαδρομή-περίπατο, ο επισκέπτης περνά ανάμεσα από τα δύο «μνημεία», το τείχος από τη μια και τα διατηρούμενα χαμηλά κτίσματα από την άλλη, αντιλαμβανόμενος την διάστασή τους στον χώρο και στον χρόνο.
Για να μπορέσει να γίνει αντιληπτή η προηγούμενη σχέση τους, αποφασίστηκε αυτή να υποδηλωθεί με την διατήρηση του ίχνους ορισμένων ιδιοκτησιών μέχρι το τείχος. Το ίχνος αυτό είναι από σκληρό υλικό (πέτρα) συνεπίπεδο με το πράσινο ή το χώμα και εφαρμόζεται σε ένα τμήμα της ζώνης όπου υπήρχαν και τα πιο χαρακτηριστικά επιμήκη οικόπεδα.
Εκτός από την διαδρομή κοντά στο τείχος – η οποία προκύπτει μετά την απομάκρυνση των προσκτισμάτων – διατηρήθηκε και εκείνη που ισχύει σήμερα, κατά μήκος δηλαδή της οδού Επταπυργίου. Εδώ το πεζοδρόμιο διευρύνεται εκτός από τα σημεία που βρίσκονται εμπρός από τις περιφράξεις των διατηρούμενων κτιρίων. Στα σημεία αυτά παραμένει το μικρού πλάτους σημερινό πεζοδρόμιο.
Η χάραξη αυτή επιλέχθηκε ώστε το πεζοδρόμιο να μη γίνεται αντιληπτό σαν περιθώριο-τελείωμα της διαμορφούμενης περιοχής και για τον λόγο αυτό δεν έχει σταθερό πλάτος, ενώ με τον ανάλογο σχεδιασμό ενσωματώνεται τελείως στην γενική διαμόρφωση.
Για τον ίδιο σκοπό η διαμόρφωση προχωρά και σε δύο τμήματα του δρόμου σε μια προσπάθεια να ενοποιηθεί οπτικά όλος ο χώρος και ο δρόμος να διακόπτεται (με χρήση διαφορετικών υλικών) από εγκάρσιες διαδρομές που οδηγούν στο κοινόχρηστο πράσινο. Έτσι γίνεται και μια προσπάθεια να ελεγχθεί η ταχύτητα κυκλοφορίας στο τμήμα αυτό της οδού Επταπυργίου.
Καθιστικά
Σε ορισμένα σημεία οι διαδρομές έρχονται να συναντήσουν, να ορίσουν η και να διασχίσουν τους χώρους των καθιστικών, οι οποίοι σχεδιάζονται με καθαρά γεωμετρικές μορφές προσαρμοσμένες στις γενικότερες χαράξεις της μελέτης. Οι χώροι αυτοί αποτελούν καθορισμένες πλατείες που χαρακτηρίζονται και διαφοροποιούνται ανάλογα με τη χρήση τους.
Έτσι συναντώνται ως διαμορφωμένοι χώροι στάσης για ανάπαυση, ως χώροι παιχνιδιού και παιδικής χαράς, ως χώροι για υπαίθριες εκδηλώσεις και ως χώροι που υποδηλώνουν την παλιά αυλή ή την μικρή πλατεία μεταξύ των κτιρίων, διατηρώντας την κλίμακα της περιοχής
Εδώ τοποθετούνται και τα παγκάκια σχηματίζοντας γωνιές για ανάπαυση και κουβέντα ή μεμονωμένα για περισυλλογή.
Πράσινο
Ο χώρος ανάμεσα στους διαδρόμους και τα πλατώματα είναι χώρος πρασίνου και ακολουθεί κι αυτός τις γενικές χαράξεις, εκτός από ένα μεγάλο τμήμα του προς τα δυτικά. Εδώ η κλίση του εδάφους δημιουργεί ένα φυσικό πρανές το οποίο διατηρείται ως χώρος πρασίνου με μορφή λιγότερο αυστηρή.
Επιπλέον δίνει την δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί σαν φυσική κερκίδα για υπαίθρια δρώμενα που μπορούν να εξελίσσονται στην πλατεία που ανοίγεται εμπρός του.
Οι φυτεύσεις προτείνεται να γίνουν με χαμηλά φυτά εκτός από ορισμένα σημεία όπου προτείνεται η φύτευση μεμονωμένων ψηλών δένδρων και μόνο για τον σκιασμό των καθιστικών.
Πιστεύουμε ότι το πλάτος του χώρου μεταξύ του τείχους και των σημείων που προτείνονται οι συγκεκριμένες φυτεύσεις είναι αρκετό ώστε να μην εμποδίζεται η αντίληψη του τείχους.
Σημειώνεται ότι έγινε προσπάθεια για την διατήρηση όλων των αξιόλογων υφιστάμενων δένδρων.
Άλλα στοιχεία
Για την καλύτερη αξιοποίηση του υπαίθριου χώρου και σε σχέση πάντα με την πρόθεση να γίνει υπόμνηση της προηγούμενης κατάστασης, η μελέτη προτείνει την τοποθέτηση στοιχείων με σύγχρονη μορφή και ύφος, σε σημεία ωστόσο που έχουν άμεση αναφορά στα κτίσματα που υπήρχαν εκεί.
Έτσι σε συνέχεια του κτιριακού μετώπου που διατηρείται, δημιουργείται ένα άλλο μέτωπο από μεταλλικά πανώ στη θέση ορισμένων όψεων των παλιών κατοικιών. Οι κατασκευές αυτές μπορούν να φιλοξενούν ιστορικές φωτογραφίες και πληροφορίες για την περιοχή.
Επίσης, στη θέση δύο άλλων κατοικιών που δεν είναι δυνατόν να διατηρηθούν, προτείνεται να τοποθετηθούν ελαφριές κατασκευές με τη μορφή περιπτέρου μέσα από τα οποία ο επισκέπτης θα διέρχεται. Το ύφος τους και η χρήση τους θα είναι ανάλογη των προηγούμενων κατασκευών.
Κάθε άλλη κατασκευή για σκίαση (πέργολα) θα κατασκευαστεί επίσης με μέταλλο και ξύλο.
Φωτισμός
Σήμερα η περιοχή εξυπηρετείται μόνο με τα φωτιστικά της οδού Επταπυργίου. Η μελέτη προβλέπει την διατήρηση του φωτισμού της οδού και ενισχύει με νέο φωτισμό την ζώνη που διαμορφώνεται.
Τα νέα φωτιστικά επί στύλου που τοποθετούνται κατά μήκος των διαδρόμων, θα έχουν σύγχρονο σχεδιασμό, η μορφή τους ωστόσο θα έχει αναφορά σε παραδοσιακές φόρμες.
Ο φωτισμός της περιοχής συμπληρώνεται με την χρήση φωτιστικών νέας τεχνολογίας είτε ενσωματωμένων στα καθιστικά είτε σαν φωτιστικές δέσμες στις διαδρομές.
Το ίδιο το μνημείο θα φωτιστεί -σύμφωνα με την πρόταση της φωτοτεχνικής μελέτης – με προβολείς, ώστε να αναδεικνύονται τόσο τα αρχιτεκτονικά του στοιχεία, όσο και η υφή της τοιχοποιίας του.
Τρόπος-υλικά κατασκευής
Για όλες τις επιστρώσεις θεωρήθηκε σωστό να χρησιμοποιηθεί ένα μόνο υλικό, πέτρα Μολοσών χρώματος γκρί, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται ενιαίο οπτικό αποτέλεσμα χωρίς πολυχρωμίες και ποικιλία υφών. Πρόκειται για υλικό με μεγάλη αντοχή, κατάλληλο για την χρήση που θα έχει. Το γκρίζο χρώμα επιλέχθηκε γιατί είναι ουδέτερο και δεν ανταγωνίζεται τα υλικά που εμφανίζονται στο Τείχος.
Η διαφορετικότητα των χρήσεων στα δάπεδα, θα επισημαίνεται από τις διαστάσεις και την επεξεργασία στην επιφάνεια του υλικού.
Για τις διαδρομές θα χρησιμοποιηθούν πλάκες πλάτους 30 εκατοστών και ελεύθερου μήκους τοποθετημένες επάνω σε κατάλληλο υπόστρωμα. Η τοποθέτησή τους θα γίνει σε λωρίδες 60 εκ. κατά πλάτος του διαδρόμου με αρμό 5εκ μεταξύ των λωρίδων ώστε να εισχωρεί το χώμα ή το πράσινο και έτσι να διακόπτεται το ενιαίο σκληρό δάπεδο.
Η τοποθέτηση αυτή έχει αναφορά σε παραδοσιακούς τρόπους δαπεδόστρωσης. Οι πλάκες θα δεχτούν επεξεργασία στην επιφάνειά τους ώστε να μην είναι ολισθηρές (καμμένες) και να αποκτήσουν πιο φυσική υφή.
Για τα πεζοδρόμια θα ακολουθηθεί η ίδια μορφή επίστρωσης αλλά για πρακτικούς λόγους δεν θα υπάρχουν τόσο μεγάλοι αρμοί.
Για τις πλατείες θα χρησιμοποιηθούν κυβόλιθοι με διαστάσεις 10Χ20 εκ. Θα τοποθετηθούν επάνω σε κατάλληλο υπόστρωμα χωρίς αρμούς.
Σε όλες τις περιπτώσεις η οριοθέτηση των επιστρώσεων θα γίνει με κράσπεδα από την ίδια πέτρα που θα είναι όμως ¨χτυπημένη¨ στην επιφάνειά της. Μ΄ αυτήν την επεξεργασία το υλικό αποκτά μια μικρή διαφορά στην απόχρωση και στην υφή. Με τον ίδιο τρόπο θα περιγραφούν και οι δενδροδόχοι συνεπίπεδα με τα υπόλοιπα δάπεδα.
Εκτός από τα σκληρά δάπεδα, σε μεγάλα τμήματα της διαμόρφωσης διατηρείται σαν επίστρωση το χώμα αφού δεχθεί την κατάλληλη επεξεργασία και συμπιεστεί ανάλογα. Έτσι σε επαφή με το Τείχος θα δημιουργηθεί μια ζώνη από πατημένο χώμα πλάτους περίπου ενός μέτρου. Παρόμοια θα επιστρωθούν και άλλοι δύο χώροι, στον έναν από τους οποίους δίνεται η δυνατότητα διαμόρφωσης μικρής παιδικής χαράς.
Για τις υφιστάμενες αυλές των κτιρίων που θα διατηρηθούν – σήμερα είναι τσιμεντοστρωμένες – προβλέπεται η επίστρωση είτε με άτριφτο μωσαϊκό είτε με κυβόλιθο.
Αστικός εξοπλισμός
Για τον αστικό εξοπλισμό της περιοχής η μελέτη προβλέπει καθιστικούς πάγκους σε δύο τύπους.
Επίσης προβλέπεται η τοποθέτηση κάδων απορριμμάτων και εμποδίων σε ορισμένα σημεία του πεζοδρομίου.
