Προλεγόμενα
H έκδοση αυτή αποτελεί τον καρπό της συνεργασίας της Διεύθυνσης Μελετών Αρχιτεκτονικών Έργων – Κέντρου Αρχιτεκτονικής του Δήμου Θεσσαλονίκης με το Εθνικό Κέντρο Χαρτών και Χαρτογραφικής Κληρονομιάς – Εθνική Χαρτοθήκη, βασισμένη σε μια ιδέα του αντιδημάρχου αρχιτεκτονικού – τοπογραφίας κ. Νίκου Ταχιάου, ο οποίος ανέλαβε και τις πρωτοβουλίες για την πραγματοποίηση του όλου προγράμματος, που απέβλεπε στην ψηφιοποίηση και ανάδειξη του αρχείου των αστικών χαρτών της Διεύθυνσης, του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αι.
Η έκδοση αυτή και η έκθεση που τη συνοδεύει, εστιάζεται σε ένα πολύ συγκεκριμένο χαρτογραφικό υλικό, κύριο χαρακτηριστικό του οποίου, εκτός του χρόνου σύνταξης και της αστικής μεγάλης κλίμακας του, είναι η διάταξη του σε φύλλα. Δεν έχουμε να κάνουμε δηλαδή με μονόφυλλους χάρτες, όπως ήταν οι προηγούμενοι χάρτες της πόλης, αλλά με ηολύψυλλονς, με σειρές φύλλων, οι οποίοι διατασσόμενοι σε ακολουθία συνθέτουν μια απεικόνιση “ενός χάρτη” σε μεγάλη κλίμακα.
Οι πολύφυλλοι χάρτες, σε αντίθεση με τους μονόφυλλους, αντανακλούν την μεγάλη πρόοδο των επιστημών της χαρτογράφησης που συντελείται κυρίως από τον 18ο αιώνα και μετά. Η ανάπτυξη των γεωδαιτικών και τοπογραφικών οργάνων αποτύπωσης, οι μεγαλύτερες ακρίβειες των μετρήσεων, οι πρόοδοι στην υπολογιστική επεξεργασία, είχαν ως αποτέλεσμα τη δυνατότητα σχεδιαστικής απεικόνισης του γεωχώρου σε μεγαλύτερες κλίμακες, που έφθασαν μέχρι τη θαυμαστή, ακόμα και για την εποχή μας, κλίμακα 1:500, όπως είναι η κλίμακα των υπέροχων φύλλων της χαρτογράφησης της Θεσσαλονίκης του 1898-99. Στην κλίμακα αυτή, το ένα χιλιοστό στο φύλλο του χάρτη αντιστοιχεί σε μισό μέτρο στην επιφάνεια του εδάφους, μια αναλογία που δίνει το μέτρο της λεπτομέρειας της συγκεκριμένης απεικόνισης.
Στόχος της έκδοσης αυτής ήταν να αναδειχθούν αυτές οι πολύ συγκεκριμένες σειρές των πολύφυλλων αστικών χαρτών της Θεσσαλονίκης, που φυλάσσονται στον Δήμο και εκφράζουν το υψηλό τοπογραφικό επίπεδο που είχε επενδυθεί τότε στην πόλη, με αρχή βέβαια τις μεγάλες αλλαγές στην αστική διοίκηση που επιχειρήθηκε από τις αρχές του τελευταίου τέταρτου του 19ου αιώνα.
Ευχαριστίες οφείλονται στον αντιδήμαρχο Νίκο Ταχιάο και τους συνεργάτες του στον Δήμο, Κώστα Μπελιμπασάκη και Μαρία Ζουρνά, γιατί μας έδωσαν την ευκαιρία να τεκμηριώσουμε ένα κομμάτι της χαρτογραφικής ιστορίας της πόλης, αλλά και για την άψογη συνεργασία μας.
Χωρίς τις εξαιρετικές φροντίδες των συνεργατών μου στο ΕΚΕΧΧΑΚ Φωτεινής Παππά, Νόπης Πλούτογλου, Μαρίας Παζαρλή και Ελπίδας Δανιήλ θα ήταν αδύνατη η έκδοση αυτή.
Ο εκδοτικός οίκος Ζήτη επιμελήθηκε, όπως πάντα, με ιδιαίτερη προσοχή και αγάπη την έκδοση αυτή.
Ευάγγελος Λιβιεράτος – Πρόεδρος Εθνικής Χαρτοθήκης
« πρόλογος καταλόγου
« αρχική σελίδα άρθρου
