Χωρική Ανάλυση και Αρχιτεκτονικές Παρεμβάσεις στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Θεσσαλονίκης

Σκοπιμότητα του Ερευνητικού Προγράμματος

Στα πλαίσια της πρόσκλησης των Ο.Τ.Α. να προτείνουν προγράμματα αστικών παρεμβάσεων με την προοπτική της έναρξης του 4^ου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, ο Δήμος Θεσσαλονίκης ενέκρινε τη σύνταξη φακέλου για την υποβολή ενός Πρότυπου Καινοτόπου Σχεδίου Ανάπτυξης.  Για την υλοποίηση του Σχεδίου αυτού, απαιτείται το θεωρητικό υπόβαθρο που θα τεκμηριώνει επιστημονικά τις απαιτούμενες αρχιτεκτονικές, κυκλοφοριακές και θεσμικές παρεμβάσεις ως προς τη συμβολή τους στη βελτίωση της οργάνωσης του αστικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης.  Για το λόγο αυτό, συνάφθηκε Προγραμματική Σύμβαση, μεταξύ Δήμου Θεσσαλονίκης και Α.Π.Θ. για την εκπόνηση ερευνητικού προγράμματος από διεπιστημονική ομάδα, με τίτλο «Χωρική Ανάλυση και Αρχιτεκτονικές Παρεμβάσεις στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Θεσσαλονίκης», συνολικής διάρκειας 12 μηνών. 

Αντικείμενο του Ερευνητικού Προγράμματος

Αντικείμενο του Ερευνητικού προγράμματος είναι η συνολική θεώρηση της ευρύτερης περιοχής του Δήμου Θεσσαλονίκης, με βάση ένα ενιαίο μοντέλο ανάλυσης και ερμηνείας του αστικού ιστού, που θα επιτρέπει στις οποιεσδήποτε προτάσεις να εντάσσονται σε μια ενιαία λογική και θα επισημαίνει τις περιοχές της πόλης που διαθέτουν αναπτυξιακή δυναμική.  Η κεντρική ιδέα αποτελεί η ερμηνεία της πόλης ως ενός συστήματος που αποτελείται από πόλους με ελκτική ικανότητα και από εκτεταμένες ουδέτερες ζώνες μειωμένης ελκυστικότητας που συμπληρώνουν τα κενά μεταξύ των πόλων. 

Στόχος του Προγράμματος είναι η σε βάθος ανάγνωση και ερμηνεία του αστικού ιστού και η διατύπωση συγκεκριμένων προτάσεων, τόσο για τις περιοχές των λεγόμενων «ελκυστών» όσο και – ιδίως – για τις περιοχές μειωμένης ελκυστικότητας.  Αποβλέπει στην αξιολόγηση του κτιριακού αποθέματος και των αστικών λειτουργιών στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Θεσσαλονίκης, σε επίπεδο γενικών αρχών, με τελικό στόχο να διατυπωθούν – στα πλαίσια του προγράμματος – ενδεικτικές προτάσεις αρχιτεκτονικών και αστικών παρεμβάσεων. 

Στάδια του Ερευνητικού Προγράμματος

• ΧΩΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ : αξιολόγηση του αστικού ιστού, ανάδειξη της ετερογένειας επιμέρους περιοχών και κατασκευή ενός συνολικού ερμηνευτικού μοντέλου με τη μέθοδο της συντακτικής ανάλυσης.
• ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ : κατανόηση της λειτουργίας των ελκυστών στο πραγματικό τοπίο της πόλης με συνυπολογισμό όχι μόνο των χωρικών αλλά και των λεπτομερέστερων λειτουργικών τους χαρακτηριστικών και διατύπωση προτάσεων παρέμβασης και μετασχηματισμών στο περιβάλλον τους που θα διευκολύνουν τις αστικές λειτουργίες
• ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ «ΔΥΝΑΜΙΚΩΝ ΚΕΝΩΝ»: προτάσεις αρχιτεκτονικών παρεμβάσεων σε υποβαθμισμένες ζώνες του αστικού σχηματισμού, με στόχο τα παραγόμενα αποτελέσματα να έχουν πολλαπλασιαστική δράση για τη λειτουργία και την εικόνα της πόλης. 
• ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: καταγραφή του μηχανισμού μετάβασης από κυκλοφοριακές υποδομές μεγάλης ταχύτητας σε υποδομές μικρότερης ταχύτητας και επεξεργασία προτάσεων με στόχο τη βελτίωση των δικτύων κίνησης πεζών και τροχοφόρων και την αποτελεσματικότερη σύνδεσή τους. 

Διεπιστημονική Ομάδα Προγράμματος

Α. Κωτσιόπουλος
καθηγητής Πολυτεχνικής Σχολής Α.Π.Θ., τμ. Αρχιτεκτόνων, επιστημονικός υπεύθυνος Προγράμματος
Τ. Παπαδοπούλου
αναπλ. καθηγήτρια Πολυτεχνικής Σχολής Α.Π.Θ., τμ. Αρχιτεκτόνων
Α. Γοσποδίνη
αναπλ. καθηγήτρια Πολυτεχνικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, τμ. Μηχανικών Χωροταξίας

Συνεργάτες:             Ε. Ζουμπουλίδου
                              Α. Πάνου
                              Α. Τέλλιος
                              Β. Τσιούμας
                              Σ. Συρίγος, χωροτάκτης – πολεοδόμος
                              Γ. Δημαρέλλος, συγκοινωνιολόγος
                              Θ. Ζησοπούλου, συγκοινωνιολόγος