Ανάπλαση της Πλατείας του Λευκού Πύργου
– Η νέα Πλατεία του Λευκού Πύργου
Η νέα πλατεία του Λευκού Πύργου και ο περιβάλλων χώρος της βασίζεται σε γεωμετρικές χαράξεις εξαρτημένες από την γεωμετρία της ευρύτερης περιοχής (άξονες κυκλοφορίας πεζών και οχημάτων), τη θέση του ίδιου του μνημείου και την αρχιτεκτονική αντιμετώπισή του με δεδομένα την εξασφάλιση επαρκούς χώρου και άνεσης γύρω από αυτό, τη θέση των υπολοίπων κτιρίων του περιβάλλοντος.
Οι χαράξεις επιτυγχάνονται και πραγματοποιούνται με τα επιλεγμένα στοιχεία της επέμβασης: συνεχής τοίχος-όριο, διαδοχή τριγωνικών παρτεριών-πρασίνου, σημεία και πυκνώσεις στον άμεσο περίγυρο, άνοιγμα προς τη θάλασσα και οριοθέτηση προς τα δυτικά με συστοιχία πεσσών.
Η νέα πλατεία που περιβάλλει το Λευκό Πύργο έχει τραπεζοειδή μορφή και ανοίγεται προς τη θάλασσα.
Το δάπεδό της για λόγους που επιβλήθηκαν ώστε να είναι δυνατή η διατήρηση των υφιστάμενων κωνοφόρων δέντρων περιμετρικά του μνημείου, υποβιβάζεται σε σχέση με την υπάρχουσα κατάσταση σε δύο διαφορετικά επίπεδα.
Μια μαρμάρινη κλίμακα από την κατεύθυνση της Λεωφόρου Νίκης, οδηγεί σε ένα υποβιβασμένο έως την αρχική στάθμη της εισόδου προς το μνημείο επίπεδο (0,80 μ. περίπου χαμηλότερα από το υφιστάμενο) δημιουργώντας μια μικρή “πλατεία”, έναν πυρήνα συγκέντρωσης – συνάντησης – αναμονής των επισκεπτών του μνημείου αποκαθιστώντας εν μέρει με αυτόν τον τρόπο την αρχική σχέση της εισόδου του Πύργου με τον περιβάλλοντα χώρο και κάνοντας την πρόσβαση στο Μουσείο περισσότερο άνετη και ευρύχωρη.
Μια δεύτερη σκάλα, παράλληλα με την προηγούμενη με την οποία διαχωρίζεται με την κατασκευή χαμηλού τοίχου, οδηγεί, υποβιβάζοντας κατά 40-50 περίπου εκατοστά την υφιστάμενη στάθμη του πεζοδρομίου της Λ. Νίκης στο επίπεδο της κυρίως πλατείας του Λ. Πύργου η οποία απλώνεται περιμετρικά του μνημείου δημιουργώντας έναν ανοιχτό χώρο που περιβάλλει το μνημείο αλλάζοντας με αυτόν τον τρόπο την σχέση του με τον επισκέπτη, που μπορεί τώρα πια να το “αγγίξει”.
Η διαφορά ύψους με τον υφιστάμενο περιβάλλοντα χώρο της πλατείας μειώνεται σταδιακά προς τη θάλασσα και μηδενίζεται σε απόσταση 20 μ. περίπου από το κρηπίδωμα. Η πλευρική οριοθέτηση της πλατείας γίνεται με αναλημματικούς “τοίχους” και “τριγωνικά” βαθμιδωτά παρτέρια.
Προς το πλευρά του μνημείου του Ν. Βότση διαμορφώνεται πεζόδρομος μεταξύ του τοίχου-ορίου και της τριγωνικής νησίδας στην οποία ενσωματώνεται το σύνολο των υφισταμένων κωνοφόρων δέντρων, ενώ κάποια μικρά και στο πλειοψηφία τους ασθενικά λόγω της αλατότητας του εδάφους δέντρα, αντικαθιστούνται με νέα κωνοφόρα έτσι ώστε να επιτυγχάνεται ομοιομορφία, φυτεύεται επίσης γρασίδι.
Στο χώρο της προτομής του ναυάρχου Bότση προτείνεται νέο ορθογωνικό βάθρο επενδεδυμένο με πλάκες από μάρμαρο προελεύσεως Στενωπού Καβάλας. Δύο βαθμίδες αξονικά στη βόρεια μικρή πλευρά του βάθρου οδηγούν προς τον υπάρχοντα ανδριάντα που εδράζεται στην υπάρχουσα βάση από μάρμαρο και εντάσσεται σε τετράγωνη επιφάνεια με φύτευση εποχιακών λουλουδιών.
Η πλευρική οριοθέτηση της κεντρικής “πλατείας” προς την πλευρά του Βασιλικού αποκτά τη γενική μορφή τριγωνικής βαθμιδωτής νησίδας πρασίνου με αποτμήσεις για τη ράμπα και την εγκάρσια σκάλα-ράμπα καθόδου.
Τα δύο τμήματα της νησίδας περιβάλλονται με χαμηλούς τοίχους επενδεδυμένους με μάρμαρο Καβάλας που προσαρμόζεται στο έδαφος δημιουργώντας βαθμιδωτή άνοδο στο υψηλότερο τμήμα και ανισόσταθμη οριοθέτηση προς τη θάλασσα.
Στην νησίδα αυτή διατηρούνται επίσης όλα τα υφιστάμενα κωνοφόρα δέντρα, καθώς και κάποια άλλης κατηγορίας τα οποία είναι σε καλή κατάσταση, και φυτεύεται σημαντικός αριθμός νέων ενήλικων δέντρων, που αντικαθιστούν επίσης τα υφιστάμενα ασθενικά, έτσι ώστε να μην μεταβληθεί σημαντικά η εικόνα του μνημείου, από τον περιπατητή κατά μήκος τόσο της νέας όσο και της παλιάς παραλίας. Φυτεύεται επίσης χαμηλό γρασίδι.
Το δάπεδο της πλατείας όπως και οι πλευρικές οριοθετήσεις εντάσσονται σ’ ένα σύστημα ακτινοκεντρικών χαράξεων που ορίζονται από κάποιους βασικούς άξονες του πολεοδομικού ιστού της πόλης, κυρίως του άξονα των οδών Εθνικής Αμύνης και Ν. Γερμανού, και συνδυάζονται με χαράξεις παράλληλες προς τη θάλασσα. Αποτελείται από κυβόλιθους από πέτρα Λακκώματος 20X20Χ5 εκ. που τοποθετούνται πάνω σε κατάλληλα διαμορφωμένο υπόστρωμα από συμπιεσμένη άμμο.
Οι ακτινωτές χαράξεις προς τη θάλασσα αποτελούνται από πλάκες πέτρας ιδίας προελεύσεως πλάτους 20 εκ. Τα δάπεδα αυτά επεκτείνονται ως τη θάλασσα δια μέσου του χυτού δαπέδου που περιβάλλει την κεντρική πλατεία. Οι παράλληλες χαράξεις προς τη θάλασσα διαμορφώνονται με πλάκες πέτρας πλάτους 0,40 μ. ενώ κάποιες από αυτές διαμορφώνονται ως σχάρες επικάλυψης των καναλιών απορροής των όμβριων που κατασκευάζεται.
Όσον αφορά τα υπάρχοντα δέντρα, που βρίσκονται στο εσωτερικό της πλατείας λαμβάνεται ειδική μέριμνα ώστε να διατηρηθεί η πλειοψηφία τους. Επιτυγχάνεται έτσι η μη αλλοίωση της εικόνας του μνημείου, το οποίο σε καμία περίοδο της ιστορίας του δεν ήταν ολικά ορατό από κάποια απόσταση είτε λόγω της υπάρξεως παλαιότερα του προτειχίσματος είτε λόγο του «τείχους» από κωνοφόρα στην νεώτερη ιστορία του.
Η περιμετρική ζώνη που περιβάλλει την κεντρική “πλατεία του Λευκού Πύργου” αποκτά ενιαία μορφή με ένα χυτό δάπεδο με όψη άτριφτου μωσαϊκού. Οι αρμοί που δημιουργούνται ακολουθούν τις ακτινοκεντρικές χαράξεις στην επέκταση της τραπεζοειδούς διαμόρφωσης γύρω από το μνημείο. Στις περιβάλλουσες περιοχές σχηματίζουν μεγάλα ορθογώνια.
Η όλη επέμβαση προς την πλευρά του Βασιλικού Θεάτρου έχει ένα σαφές όριο που αποτελείται από μία συστοιχία από πεσσούς ,που κατασκευάζονται από συμπαγή τμήματα πωρόλιθου, στη νοητή επέκταση της οδού Εθνικής Αμύνης, η οποία τοποθετείται πάνω σε μία ζώνη δαπέδου από κυβόλιθους όμοιους με αυτούς στο εσωτερικό της πλατείας.
Το στοιχείο αυτό υποδηλώνει μία νοητή οριοθέτηση της κεντρικής “εντός των τειχών” πόλης και την έναρξη του “ανατολικού ρήγματος” που οργανώνεται κατά μήκος του μεγάλου άξονα παραλίας – έκθεσης – πανεπιστημίου. Η συστοιχία αυτή εκτείνεται σε όλο το μήκος του πάρκου του Βασιλικού Θεάτρου επιτρέποντας την διέλευση προς τα δυτικά μέσω των πεζοδρόμων του υφισταμένου πάρκου.
Μπροστά από την πεσσοστοιχία στην νοητή επέκταση της οδού Εθνικής Αμύνης προς την θάλασσα δημιουργείται μια αλέα από αρσενικές μουριές η οποία οριοθετείται από χαμηλά παρτέρια-καθιστικά από μάρμαρο και οδηγεί προς το σημείο το οποίο γίνεται η συνάντηση της νέας παραλίας με την παλιά, σημείο στο οποίο προτείνεται η δημιουργία κάποιου συμβόλου αυτής της «αλλαγής», με την εγκατάσταση σε ειδική θέση ενός προβολέα που θα εκπέμπει μια κάθετη δέσμη φωτός κατά την διάρκεια της νύχτας.
